Türkiye’de Spor Federasyonu Nasıl Kuruldu?

Türkiye’de spor federasyonu nasıl kuruldu?

 Dünyanın her yerinde olduğu gibi, Türkiye’de de, spor federasyonlarının iki temel görevi vardır. Bunlardan birincisi, üye olduğun uluslararası (TFF) federasyonun koyduğu teknik (fenni) kuralların ülkesinde uygulanmasını sağlamak, ikincisi de kendi ulusal üst kuruluşuna bağlı ve sorunlu olarak ülke çapında kendi sporunu örgütleyip yaymaktır. TİCİ bünyesindeki ilk federasyonlar (encümenler, idman heyet-i müttehideleri) bu amaçla, (futbol), (atletik sporlar) [atletizm, bisiklet, eskrim, tenis, yüzme, atıcılık ve binicilik] ve [güreş] (güreş, halter ve boks) şeklindeki üçlü uzmanlaşmayla 24 Ağustos 1922 tarihinde kuruldular. Gerçi ilk federasyonların başkan ve üyeleri TİCİ’nin Heyet-i İdare’si tarafından atanmıştı, ama izleyecek dönemlerde, federasyonların, (mıntaka heyet-i müttehideleri)’nin gösterecekleri iki katı aday arasından TİCİ Umümi Kongresince seçilmeleri öngörülüyordu. Öyle de oldu.

2 Ocak 1924 tarihli, 173 sayılı İcra Vekilleri Heyeti kararnamesiyle Türkiye’yi (dışarıya karşı temsil etme) yetkisini alan TİCİ, Türkiye’nin 1924 Paris Olimpiyatlarına katılmasının ön koşulu (oyunlara katılacak spor dallarında federasyon bulunması ve bunların uluslararası federasyonuna üye olanları ) olduğu için, ilk kuruldukları 24 Ağustos 1922’de uluslararası federasyonlara üyelik için başvurmuşlardı. Uluslararası Amatör Atletizm Federasyonu IAAF’den olumlu cevap Aralık 1923, kesin kabul 21 Mayıs 1923’de geldi. Türkiye, spor federasyonları yoluyla uluslararası spor topluluğunun üyesiydi artık.

Tek tek federasyonların TİCİ dönemindeki kuruluş çalışmalarını, kulüplerle ve TİCİ üst yönetimiyle ilişkilerini burada uzun uzadıya anlatmaya yer yetmez elbette… Bunun için 1) Güreş ve Atletizm federasyonlarının yasal kuruluşlarını tamamladıktan sonra uzunca süre faaliyete geçemediklerini, 2) Güreş, Atletizm ve Futbol federasyonlarının (tff) eğreti yapılarını 13 Nisan 1923 tarihinde yeniden örgütlemek durumunda kaldıklarını, 3) her dönemdeki gibi, spor-futbol özdeşliğinin sürdüğünü, büyük çatışma ve sürtüşmelere sahne olan futbol heyet-i müttehidesine en büyük eleştirilerin yeni kulüplerden geldiğini belirttikten sonra, bilgi olarak bazı önemli federasyonların kuruluş ve uluslararası federasyonlara üyelik tarihlerini vermekteyim:

Atletizm Kuruluşu (1922/1922)

Futbol Kuruluşu (1922/1923)

Güreş Kuruluşu (1922/1923)

Bisiklet Kuruluşu (1923/1923)

Eskrim Kuruluşu (1923/1923)

Halter Kuruluşu (1923/1923)

Boks Kuruluşu (1924/1927)

Kürek Kuruluşu (1924/1950)

Yüzme ve Yelken Kuruluşu (1924/1931)

Voleybol Kuruluşu (1934/1950)

Binicilik Kuruluşu (1926/1930)

Atıcılık Kuruluşu (1926/1953)

Basketbol Kuruluşu (1934/1935)

Kayak Kuruluşu (1934/1934)

Cimnastik Kuruluşu (1940/1960)

Judo Kuruluşu (1962/1964)

Kaynak: 100 SORUDA TÜRKİYE SPOR TARİHİ, PROF.DR. Kurthan Fişek kitabından kısaltılarak yazılmıştır.